Met THE SUBSTANCE gooide Coralie Fargeat de knuppel in verschillende hoenderhokken tegelijk. Een Franse vrouw die een horrorfilm maakte en een oudere Hollywoodster een glansrijke comeback bezorgde. Voor menigeen kwam Fargeat (geboren in 1976) uit het niets. Maar de oplettende genreliefhebber had
haar na het feministische bloedbad REVENGE (2017) wel op de radar. Dat er zo’n mokerslag als THE SUBSTANCE in het verschiet lag, zagen weinigen aankomen. Fargeat werd spontaan één van de grote beloftes van de filmindustrie. Reikhalzend zal naar haar aankomende projecten worden uitgezien.
Genrefilms zijn ideaal om commentaar op de samenleving te geven.
Fargeat kwam al vroeg in aanraking met (genre)films en regisseurs. David Cronenberg, John Carpenter, David Lynch, Paul Verhoeven en Michael Haneke hebben haar geïnspireerd. Mannen die verantwoordelijk waren voor een illuster rijtje horror/cult/sci-fi films, maar zich ook lieten inspireren door de psychologie ontsporende menselijke relaties.
‘De kleine Coralie voelde zich bevrijd. Ik betrad een geheim universum waar normaal alleen jongens mochten komen. Die films gaven me het gevoel een rebel te zijn en ze gaven me de kracht dingen te doen die eigenlijk verboden waren voor meisjes.’ (VPRO)
Fargeat studeerde aan de La Femis filmacademie in Parijs. Haar eerste korte film, LE TELEGRAMME (2003) werd goed ontvangen. Het verhaal speelt tijdens de oorlog, waar de spanning steeds hoger oploopt door de mogelijke komst van slecht nieuws van het front. Ook haar tweede korte film, REALITY+ (2014), deed het goed in het festivalcircuit, en won verschillende prijzen. Dankzij REALITY+ lag de weg naar REVENGE open. Al blijkt dat eigenlijk de weg naar THE SUBSTANCE te zijn geweest…
REALITY+ (MagnetFilm) lijkt op een voorstudie voor THE SUBSTANCE, de korte film mist de uitbundigheid en is minder uitgesproken dan de latere film, maar is visueel al imponerend en levert ook kritiek op onze fascinatie met uiterlijke schoonheid. Fargeat maakte een science fiction film in de stijl van de serie Black Mirror. Het resultaat is body horror, (grotendeels) zonder de horror.
Dankzij implantaten kunnen we ons uiterlijk naar wens aanpassen. Mooie mensen voor andere mooie mensen. De implantaten hebben echter maar een beperkte werkzame duur. Op de zwarte markt zijn er chips te koop die altijd werken. Natuurlijk komen die wel met een prijs… In REALITY+ is het nog op tijd voor de hoofdrolspelers om tot inkeer te komen. In THE SUBSTANCE was het te laat.
In REVENGE ontspoort het ook. Maar dat is een rauw en schokkend bloedbad waar geen mysterieuze motieven of middeltjes de oorzaak van zijn. Hoofdpersoon Jen wil wraak! Ze werd door haar vriend Richard meegenomen op een trip met een paar van zijn vrienden. Een mooie villa in de woestijn blijkt geen idyllische omgeving. De mannen misbruiken Jen en laten haar voor dood achter.
REVENGE werd een symbool voor de New French Extremity. Films die de grenzen van sexueel expliciete en gewelddadige inhoud (of een combinatie van beide) opzochten. De rape-revenge thriller leent zich goed voor deze extremen. Toch ziet Fargeat REVENGE niet als zodanig, ze plaatst Jen liever in een rijtje met Mad Max en Rambo. Vrijheidsstrijders?
REVENGE opende de deuren naar meer en groter. Productiebedrijf Working Title, verantwoordelijk voor Bridget Jones en veel andere Britse films, wilde graag met Frageat werken. Ze realiseerden zich niet hoe heftig de horror zou zijn die ze in huis haalden. Het succes van THE SUBSTANCE toont echter aan dat het publiek geïnteresseerd is, en niet afgeschrikt wordt door iets extreems of ongebruikelijks, als je het mee op reis weet te nemen.
Stel dat niet Elisabeth Sparkle, maar Bridget Jones het hoofdpersonage in THE SUBSTANCE was geweest? Zo onwaarschijnlijk is dat niet, toch? Bridget en Elisabeth zijn ongeveer even oud. Een leeftijd waarop vrouwen uitgerangeerd zijn, in de ogen van veel mannen.
In THE SUBSTANCE is het vooral Harvey die Elisabeth de wacht aanzegt omdat ze te oud en te dik zou zijn om nog langer haar fitnessprogramma op TV te presenteren. De onverwachte mogelijkheid een jongere versie van zichzelf te scheppen, lijkt een uitgelezen kans om weer mee te tellen. Maar uiterlijke schoonheid en innerlijke verrotting vormen een allesverslindend huwelijk. Elisabeth, en vooral de jonge Sue, zodat er goed aan hebben gedaan Oscar Wilde’s ‘The Picture of Dorian Gray’ erop na te slaan.
‘Ik zie The Substance zeker óók als mijn zo puur mogelijke artistieke expressie. Horror is voor mij het beste genre om over te brengen wat ik wil zeggen, omdat het sterk is geënt op instinctieve ideeën, op rauwe, ongepolijste, nachtmerrieachtige verbeeldingen van onze angsten. Je kunt hopelijk lang over mijn films napraten, maar ik maak het tegenovergestelde van intellectuele cinema. Ik film voor het lijf, niet voor het hoofd.’ (de Volkskrant)
Met RAW (2016) en TITANE (2021) van Julia Ducournau en LES FEMMES AU BALCON van Noémie Merlant (2024) verkeren REVENGE en THE SUBSTANCE in goed gezelschap. Een vrouwenlijke horrorgolf overspoelt Frankrijk en Europa. Maar het is Fargeat die met THE SUBSTANCE de wereld injecteerde.
Bronnen: VPRO Cutthroat Women Hollywood Reporter
“Have you ever dreamt of a better version of yourself? You. Only better in every way. Seriously. You've got to try this new product. It's called The Substance. IT CHANGED MY LIFE.”
Drie rijke, getrouwde vrienden gaan elk jaar traditiegetrouw op een mannentrip naar de Grand Canyon. Deze keer heeft Richard zijn jonge minnares Jen meegenomen, die al snel de interesse opwekt van de andere twee mannen. Als object van verlangen en volledig geïsoleerd van de buitenwereld loopt het voor Jen al snel uit de hand. Wanneer ze misbruikt wordt en door de mannen voor dood wordt achtergelaten in de woestijn, kan ze nog alleen nog maar denken aan wraak.
